Godło Polski

Nadanie godności Profesora Honorowego UEK prof. Andrzejowi Wojtynie

Aktualności
2025-05-27

Nadanie godności Profesora Honorowego UEK prof. Andrzejowi Wojtynie

– Godność Profesora Honorowego Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie to wyjątkowe wyróżnienie, stanowiące uhonorowanie lat pracy profesora Andrzeja Wojtyny na rzecz naszej Uczelni. To także podziękowanie za ogromny wkład w rozwój kształcenia oraz przyczynienie się do zwiększenia rozpoznawalności naszej Uczelni na arenie krajowej i międzynarodowej za sprawą dorobku naukowego oraz aktywności społeczno-gospodarczej – zaznaczył JM Rektor dr hab. Bernard Ziębicki, prof. UEK, 27 maja, podczas pierwszego dnia obchodów Jubileuszu 100-lecia Uczelni.

Przyjmując to wyróżnienie, profesor Andrzej Wojtyna, stał się drugim – po profesorze Jerzym Hausnerze – w stuletniej historii naszej Uczelni Profesorem Honorowym. To niewątpliwy zaszczyt przyznać tę godność mentorowi, który przez pół wieku, czyli przez połowę czasu istnienia Uczelni, dzielił się swoją wiedzą, doświadczeniem i sercem z kolejnymi pokoleniami studentów. Profesor Wojtyna przywiązywał dużą wagę do pracy ze studentami, starając się rozwijać w nich umiejętność wnikliwej obserwacji gospodarki i wyciągania wniosków. Do grona jego studentów zaliczają się między innymi Minister Finansów Andrzej Domański i podsekretarz stanu w tym ministerstwie Jurand Drop – podkreślił Rektor.

Jednocześnie, w trakcie swojej aktywności zawodowej Profesor Andrzej Wojtyna umiejętnie łączył pracę na rzecz wspólnoty akademickiej z działalnością w sferze społecznej i publicznej. Jest autorem ponad czterystu publikacji z zakresu makroekonomii, ekonomii politycznej i polityki makroekonomicznej, cenionych w środowisku naukowym. Jako Społeczność Akademicka jesteśmy dumni, że Senat Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie przyznał mu godność Profesora Honorowego „za wybitne zasługi oraz istotny wkład w rozwój dyscyplin naukowych reprezentowanych
w Uniwersytecie Ekonomicznym w Krakowie, doceniony przez uczelnie krajowe
i zagraniczne, a także dorobek naukowy, aktywność społeczną i publiczną, którą wybitnie przyczynił się do rozwoju i rozsławienia Uniwersytetu
” – podsumował.

Laudacje na cześć prof. Andrzeja Wojtyny wygłosili: prof. Andrzej Sławiński oraz prof. Marek Ratajczak.

W tych trudnych czasach, gdy świat wokół nas się zmienia, gdy coraz częściej możemy postawić pytanie: czy to jeszcze jest epoka zmian, czy tak naprawdę żyjemy już w okresie zmiany epok – szczególnie ważni stają się ludzie, których można traktować jako swego rodzaju strażników dostojeństwo Uniwersytetu. Ludzie, dla których pewne wartości, fundamentalne wartości akademickie są nie zapisami na kartach dobrych obyczajów w nauce czy w świecie akademickim, ale po prostu są pewnymi drogowskazami, których przestrzegają w swoim działaniu. Taką osobą jest dla mnie bezwzględnie profesor Andrzej Wojtyna. Cała jego kariera naukowa, akademicka, ale również działalność publiczna są tego potwierdzeniem. Co warto podkreślić, prof. Wojtyna jest rzadkim przypadkiem kogoś, kto wszystkie formalne etapy swojej kariery akademickiej wieńczył opracowaniami, które uznawano za szczególnie istotne. Otrzymał nagrodę ministra za doktorat. Potem była skądinąd pierwsza w historii nagroda imienia profesora Edwarda Lipińskiego, przyznawana przez Polskie Towarzystwo Ekonomiczne za wkład w rozwój polskiej ekonomii za habilitację poświęconą państwu w gospodarce kapitalistycznej i wreszcie nagroda banku handlowego za wkład w rozwój ekonomii i finansów, przyznana za książkę profesorską (…) – zaakcentował w wygłoszonej laudacji prof. Marek Ratajczak.

Moją laudację zatytułowałem: Profesor Wojtyna – człowiek instytucja. Przyczyna jest oczywista. Profesor Wojtyna od dawna jest jedną z głównych postaci polskiej ekonomii monetarnej (…)Byłem członkiemRady Polityki Pieniężnej, który trafił do rady jako pracownik Narodowego Banku Polskiego, wymagam przytoczyć największy komplement o Andrzeju, jaki słyszałem z ust naszych analityków Powiedzieli mi kiedyś: Pan Profesor Wojtyna tak dobrze rozumie operacyjną stronę polityki pieniężnej, jak gdyby tu z nami przez lata pracował. Ten komplement miał tym większą uwagę, że padł z ust osób wprawdzie wtedy jeszcze dość młodych, ale tak naprawdę to byli już wtedy bardzo doświadczeni bankowcy centralni, którzy przeszli z nami w NBP długą i wyboistą drogę od 600 procentowej inflacji, jaką mieliśmy jesienią 1989 roku do kilku procentowej inflacji, którą zostawili nam koledzy z RPP pierwszej kadencji– dodał w przemówieniu prof. Andrzej Sławiński.

Kolejno, po odczytaniu przez Rektora pełnego tekstu uchwały Senatu o nadaniu tytułu Profesora Honorowego UEK, dokonano aktu dekoracji, a tuż po nim nastąpiło wygłoszenie przemówienia okolicznościowego przez Profesora Honorowego UEK – prof. Andrzeja Wojtynę.

– Chciałbym zacząć od podziękowań, ale też od podkreślenia radości i satysfakcji, że otrzymanie tego zaszczytnego tytułu przypada na Jubileusz 100-lecia Uczelni, z którą byłem związany przez 50 lat mojej pracy zawodowej. Podziękowania kieruję przede wszystkim do moich byłych przełożonych, do ciał kolegialnych, do władz Uczelni, a także do koleżanek i kolegów. Osobne podziękowania kieruję do rodziny i przyjaciół – rozpoczął swoje przemówienie Profesor Andrzej Wojtyna.

– Zastanawiałem się dosyć długo nad tym, do kogo przede wszystkim powinna być skierowana moja dzisiejsza wypowiedź i jaki powinienem nadać jej charakter. Uznałem, że adresatem powinni być moi następcy – moje młodsze Koleżanki i moi młodsi Koledzy, którzy dzisiaj złożyli ślubowanie, odbierając z rąk Pana Rektora dyplomy doktorskie i habilitacyjne. Otóż chciałbym przekazać im oraz wszystkim uczestnikom uroczystości w możliwie najkrótszej formie, w jaki sposób należy, według mnie podchodzić do gospodarki i jak starać się ją zrozumieć. Otóż bardzo ważne jest, aby analizując gospodarkę brać zawsze pod uwagę trzy wzajemnie nakładające się na siebie perspektywy i pamiętać o tym, że:

  1. to, co jest (lub wydaje się być) optymalne z mikroekonomicznego punktu widzenia, nie zawsze jest optymalne dla gospodarki jako całości. I odwrotnie, to co jest optymalne w skali makro, niekoniecznie jest optymalne dla poszczególnych grup podmiotów czy dla poszczególnych jednostek terytorialnych. W podobny sposób to, co jest optymalne dla gospodarki krajowej nie zawsze jest równie korzystne dla gospodarki światowej (i odwrotnie).
  2. to, co jest optymalne w krótkim okresie, niekoniecznie jest optymalne w długim okresie (i odwrotnie).
  3. to, co jest optymalne z ekonomicznego punktu widzenia, niekoniecznie jest optymalne z politycznego punktu widzenia (i odwrotnie).

Analiza każdego zjawiska ekonomicznego wymaga usytuowania go na każdej z tych płaszczyzn i podjęcia próby określenia różnych kosztów i korzyści oraz końcowego efektu netto. Stąd tak duże znaczenie w ekonomii takich pojęć, jak koszt utraconych możliwości czy „wymienności” (trade-offs).

Dodatkowo należy pamiętać, że nie wszystkie zachowania są racjonalne, a ich udział jest z reguły tym mniejszy, im wyższy jest poziom niepewności. Sytuacja staje się szczególnie skomplikowana, gdy mamy – tak jak ostatnio - coraz częściej do czynienia z tzw. radykalną niepewnością, kiedy to modelowanie rzeczywistych procesów jest dodatkowo utrudnione przez tzw. nieznane niewiadome (unknown unknowns). Innymi czynnikami komplikującymi analizę zjawisk jest nieliniowość i występowanie równowagi wielopunktowej – kontynuował Profesor Honorowy.

– Stąd płynie potrzeba, a wręcz konieczność wychodzenia poza własny obszar badań i uwzględnianie znacznie szerszego kontekstu, a więc otwarcie się na dorobek nie tylko pokrewnych podejść czy szkół, ale także innych subdyscyplin, dyscyplin czy dziedzin nauki. Należy więc być bardzo wyczulonym na pułapkę znanego z psychologii tzw. widzenia tunelowego, szczególnie gdy towarzyszy mu myślenie życzeniowe.

Pracując na Uczelni, trzeba jak najlepiej godzić aktywność w trzech tradycyjnych obszarach: nauce, dydaktyce i zaangażowaniu na rzecz dobra wspólnego. Nie powinno się przyjmować wygodnego rozwiązania, że te obszary są przykładem tzw. trójkąta niemożliwości, zgodnie z którym tylko dwa z trzech celów mogą zostać zrealizowane. Trzeba szukać mądrych kompromisów czy „wymienności” między wszystkimi trzema celami. Kluczowe jest przy tym rozpoznanie swoich własnych przewag komparatywnych. Tak jak w handlu międzynarodowym, nawet jeśli w żadnym z trzech obszarów działalności nie dysponujemy przewagą absolutną, to Uczelnia jako całość skorzysta, jeśli położymy nacisk na rozwijanie własnej przewagi komparatywnej.

– Spośród wielu cytatów, które brałem pod uwagę, chciałbym zaproponować trzy. Autorem pierwszej myśli jest Béla Hamvas, wybitny węgierski myśliciel i eseista (1897-1968), który pod koniec życia napisał „Jestem, kim byłem, ale nie zawsze byłem tym, kim jestem”. Myśl ta wydaje się bardzo prosta, ale warto zastanowić się nad swoim życiem rozpatrując dwie możliwe jej interpretacje: a) szkoda, że nie zawsze byłem tym, kim jestem; b) szczęście, że nie zawsze byłem tym, kim jestem. Drugi cytat pochodzi od Daniela Patricka Moynihana, który przez 24 lata zasiadał w Senacie USA. Cytat ten uważam za niezwykle aktualny: „Macie prawo do własnych opinii. Nie macie prawa do własnych faktów”. Dobrze uzupełnia go trzeci cytat, którego autorem jest prof. Edwin R. Fischer: „Bogu ufamy, inni muszą przedstawić dane” (In God we trust, others must provide data).

– Kończąc, życzę wypromowanym dzisiaj Doktorom Habilitowanym i Doktorom wspaniałych karier zawodowych, a wszystkim Państwu bardzo udanego dalszego przebiegu Jubileuszu – podsumował prof. Wojtyna.

Profesor doktor habilitowany Andrzej Wojtyna, urodzony w Krakowie w 1951 r., jest związany z Uniwersytetem Ekonomicznym w Krakowie (do 1974 r. Wyższa Szkoła Ekonomiczna, następnie, do 2007 r. Akademia Ekonomiczna w Krakowie) od 1969 r. Wtedy rozpoczął studia w Wyższej Szkole Ekonomicznej w Krakowie na Wydziale Ekonomiki Produkcji, które ukończył w 1973 r. W październiku tego roku rozpoczął pracę w Wyższej Szkole Ekonomicznej początkowo na stanowisku asystenta stażysty, a następnie stopniowo awansował osiągając stanowisko profesora zwyczajnego. Na początkowym etapie kariery naukowej przebywał na stypendiach zagranicznych na Uniwersytecie w Amsterdamie, Uniwersytecie Stanforda i Uniwersytecie Cambridge. W czasie aktywności zawodowej na Uczelni Profesor Andrzej Wojtyna pracował kolejno w następujących jednostkach: Zakład Ekonomii Politycznej Kapitalizmu w Instytucie Ekonomii Politycznej (1973-1990), Zakład Teorii Funkcjonowania Gospodarczego w Instytucie Ekonomii Politycznej (1990-1993) oraz Katedra Makroekonomii (1993-2024). Profesor Andrzej Wojtyna był inicjatorem utworzenia Katedry Makroekonomii i jej wieloletnim Kierownikiem (1993-2016). Od 2016 r. pracował w Katedrze Makroekonomii na stanowisku profesora zwyczajnego.

Profesor Andrzej Wojtyna obronił rozprawę doktorską pt. „Znaczenie sektora rolnego w procesie integracji gospodarczej państw EWG”, którą przygotował pod kierunkiem Profesora Wawrzyńca Wierzbickiego, i w 1982 r. otrzymał stopień doktora nauk ekonomicznych. Praca została wyróżniona nagrodą Ministra. W 1990 r. Uzyskał stopień doktora habilitowanego nauk ekonomicznych za pracę pt. „Nowoczesne państwo kapitalistyczne a gospodarka. Teoria i praktyka” i awansował na stanowisko profesora nadzwyczajnego (1992 r.). W kwietniu 2001 r. na mocy postanowienia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej otrzymał tytuł naukowy profesora nauk ekonomicznych. Od 2004 r. Profesor Andrzej Wojtyna został zatrudniony na stanowisku profesora zwyczajnego.

W trakcie aktywności zawodowej Profesor Andrzej Wojtyna umiejętnie łączył pracę na rzecz wspólnoty akademickiej z działalnością w sferze społecznej i publicznej. W swojej pracy naukowej zawsze kierował się nadrzędnym dla badacza kryterium prawdy, będąc zarazem badaczem cierpliwym i dociekliwym. Tę postawę trafnie opisują słowa G.W. Leibniza wybrane przez Profesora jako motto otwierające wywiad, którego udzielił w ramach cyklu „Rozmowa z mistrzem”: „Dlatego, że nie znajdujemy, czego szukamy, nie powinniśmy rezygnować z szukania tego, co możemy znaleźć”. Profesor jest autorem ponad 400 publikacji z zakresu makroekonomii, ekonomii politycznej i polityki makroekonomicznej, które są cenione w środowisku naukowym nie tylko za wnikliwy opis zjawisk i procesów gospodarczych, ale także za mocne osadzenie badań w najnowszej literaturze ekonomicznej. Swoimi publikacjami przyczynił się do upow-szechnienia nauki i wiedzy ekonomicznej zarówno w kraju, jak i za granicą.

Profesor Andrzej Wojtyna kierował wieloma zespołami autorskimi, które prowadziły badania m.in. nad krajami na średnim poziomie rozwoju. Celem tych badań było nie tylko lepsze wyjaśnienie funkcjonowania gospodarek krajów na zbliżonym do Polski poziomie rozwoju, ale także sformułowanie wniosków dotyczących optymalnej polityki gospodarczej, zwłaszcza polityki makroekonomicznej. Efektem tych wieloletnich badań były liczne, publikowane cyklicznie książki wypełniające lukę w krajowej literaturze ekonomicznej.

Profesor Wojtyna przywiązywał dużą wagę do pracy ze studentami, przekazując im wiedzę na temat funkcjonowania gospodarki, którą wiązał z aktualnymi badaniami makroekonomicznymi. Jednocześnie starał się rozwijać u nich umiejętność wnikliwej obserwacji rzeczywistości gospodarczej i wielowymiarowego analizowania problemów makroekonomicznych. Do grona takich studentów zaliczają się m.in. Minister Finansów Andrzej Domański i podsekretarz stanu w tym ministerstwie Jurand Drop. Profesor Wojtyna wypromował liczne grono licencjatów i magistrów, w tym studentów, którzy następnie zasilili kadrę naukowo-dydaktyczną naszego Uniwersytetu. Warto dodać, że Profesora zawsze cechowała duża dbałość o obiektywizm ocen pracy studentów.

Na podkreślenie zasługuje znaczne zaangażowanie Profesora Andrzeja Wojtyny w kształcenie doktorantów, na które składało się prowadzenie licznych kursów na studiach doktoranckich (w tym w języku angielskim dla doktorantów zagranicznych), jak również pełnienie funkcji promotora dziesięciu przewodach doktorskich. Spośród wypromowanych doktorów dziewięciu pracuje w naszym Uniwersytecie. Profesor Wojtyna bardzo aktywnie uczestniczył w licznych postępowaniach doktorskich i habilitacyjnych wielokrotnie pełniąc funkcję recenzenta, a także przewodniczącego komisji habilitacyjnych.

W trakcie pracy zawodowej pełnił liczne funkcje w organach, komisjach i jednostkach angażując się w pracę na rzecz społeczności akademickiej. Był wielokrotnie wybierany do Senatu i przez wiele lat pełnił funkcję Przewodniczącego Senackiej Komisji ds. Badań Naukowych (2002-2020). Był członkiem Rady Wydziału Ekonomii i Stosunków Międzynarodowych (do 2019 r.), a także pracował w komisjach wydziałowych. Był członkiem Rady Bibliotecznej, a w 1990 r. zajmował się współpracą z ośrodkami zagranicznymi w Dziale Współpracy z Zagranicą.

Profesor nie ograniczał się do pracy na rzecz wspólnoty uniwersyteckiej, lecz prowadził także aktywną działalność naukową, publiczną i społeczną przyczyniając się do rozsławienia naszego Uniwersytetu w Polsce. Pełnił szereg ważnych funkcji w instytucjach naukowych. W latach 2003-2020 był członkiem Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów (kadencje od V do IX). Z ramienia tej Komisji przewodniczył licznym komisjom habilitacyjnym. W latach 90. XX w. rozpoczął pracę w Instytucie Nauk Ekonomicznych Polskiej Akademii Nauk i pełnił funkcję członka Komitetu Nauk Ekonomicznych PAN (od 1993 r.) oraz Wiceprzewodniczącego (od 1996). W 2023 r. ponownie został wybrany przez ogólnopolskie środowisko akademickie na członka tego komitetu. Zasiadał w Prezydium Rady Naukowej Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego i pełnił funkcję Wiceprzewodniczącego Rady (1994-2015). Aktywnie uczestniczył w rozwijaniu dwóch wiodących ogólnopolskich czasopism ekonomicznych. Przez wiele lat pełnił funkcję redaktora naczelnego wydawanego przez Szkołę Główną Handlową czasopisma „Gospodarka Narodowa” (1997-2013, a wcześniej, od 1993 r. członka komitetu redakcyjnego) oraz był członkiem kolegium redakcyjnego czasopisma „Ekonomista” (1994-2021), które wydaje Polskie Towarzystwo Ekonomiczne. Uczestniczył także w zespole redakcyjnym uczelnianego czasopisma „Argumenta Oeconomica Cracoviensa” (2010-2024).

Pozauczelniana aktywność Profesora Andrzeja Wojtyny wykraczała poza sferę instytucji naukowych. Od lat 90. XX w. Profesor Wojtyna w coraz większym stopniu angażował się w działalność na forum ogólnopolskim. W latach 1993-1996 uczestniczył w pracach Społecznej Rady Planowania przy Centralnym Urzędzie Planowania, od 1994 do 1998 r. w Radzie Strategii Społeczno-Gospodarczej przy Radzie Ministrów, a następnie w latach 1998-2000 w Radzie Makroekonomicznej przy Ministrze Finansów. W 2002 r. dołączył do Społecznego Zespołu Doradców Ekonomicznych Prezydenta RP. Zdobyte wówczas doświadczenie dało Profesorowi Wojtynie wgląd w funkcjonowanie administracji państwowej. W 2004 r. został powołany na członka Rady Polityki Pieniężnej (II kadencji). W RPP zasiadał w latach 2004-2010. Warto podkreślić, że właśnie tej Radzie przyszło się mierzyć z konsekwencjami światowego kryzysu finansowego i w ocenie licznych ekonomistów, w tym analityków bankowych, z tego zadania RPP wywiązała się bardzo dobrze. Po zakończeniu kadencji w RPP Profesor Wojtyna pełnił funkcję członka Rady Nadzorczej banku Paribas Fortis Bank (2010-2016).

Profesora Wojtynę wyróżnia silne zaangażowanie w popularyzację wiedzy ekonomicznej oraz aktywne uczestnictwo w dyskursie naukowym na łamach prasy. Jest autorem nie tylko opracowań naukowych, ale także licznych artykułów i felietonów ekonomicznych poświęconych bieżącym tematom gospodarczym. Ukazały się one w wiodących dziennikach ogólnopolskich, m.in. w „Rzeczpospolitej”, „Gazecie Wyborczej”, „Dzienniku Gazecie Prawnej”. Ponadto, często zabierał głos w programach radiowych, m.in. w programie „EKG – Ekonomia – Kapitał – Gospodarka”. Warto także zaznaczyć, że Profesor Wojtyna zajmował się działalnością translatorską, której celem było zapewnienie studentom polskich uczelni możliwości studiowania z wykorzystaniem wiodących podręczników makroekonomii. Jest redaktorem naukowym i współautorem przekładu podręczników do makroekonomii autorstwa R. Halla i J. Taylora (pierwsze wydanie w 1995 r.), O. Blancharda (pierwsze wydanie w 2011 r.), a także podręcznika do polityki ekonomicznej N. Acocelli (2003). W czasie pracy w czasopiśmie „Gospodarka Narodowa” zainicjował przekłady artykułów naukowych w ramach cyklu „Z ekonomii światowej”, które cieszyły się zainteresowaniem nie tylko studentów, ale i pracowników naukowych.

Profesor Andrzej Wojtyna jest laureatem licznych nagród i odznaczeń. Został odznaczony przez Prezydenta RP Złotym Krzyżem Zasługi za wzorowe, wyjątkowo sumienne wykonywanie obowiązków wynikających z pracy zawodowej w 1998 r. (M.P. 1998 nr 32 poz. 459) oraz Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski za wybitne zasługi dla rozwoju nauk ekonomicznych w 2001 r. (M.P. 2001 nr 10 poz. 158). W 2003 r. otrzymał Medal Komisji Edukacji Narodowej (Minister Edukacji Narodowej i Sportu). W 2005 r. został laureatem Nagrody Naukowej im. Mikołaja Kopernika Fundacji Miasta Krakowa w dziedzinie ekonomii za książkę pt. „Szkice o polityce pieniężnej”, natomiast w 2010 r. został wyróżniony odznaką honorową Prezesa NBP za zasługi dla bankowości Rzeczypospolitej Polskiej.

Profesor Andrzej Wojtyna był również wielokrotnie wyróżniany nagrodami Rektora za osiągnięcia naukowe, dydaktyczne i organizacyjne zarówno indywidualnymi, jak i zespołowymi. W latach 1982, 2001 i 2005 został wyróżniony nagrodą Ministra za osiągnięcia naukowe. Warto wymienić także dwie nagrody otrzymane za publikacje książkowe. Książka pt. „Nowoczesne państwo kapitalistyczne a gospodarka. Teoria i praktyka” zdobyła w 1992 r. Nagrodę im. prof. E. Lipińskiego przyznawaną przez PTE. Z kolei książka pt. „Ewolucja keynesizmu a główny nurt ekonomii” została wyróżniona w 2001 r. nagrodą Banku Handlowego za szczególne osiągnięcia w teorii ekonomii i finansów.