Godło Polski

Pracownicy UEK badali płyty gramofonowe zawierające historyczne nagrania

Doniesienia naukowe
2022-05-12

Pracownicy UEK badali płyty gramofonowe zawierające historyczne nagrania

W kwietniu bieżącego roku, pracownicy Katedry Mikrobiologii UEK, w ramach członkostwa Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie w European Research Infrastructure for Heritage Science - ERIHS, prowadzili badania zabytkowych płyt gramofonowych w siedzibie Polskiego Radia w Warszawie.

Dr hab. Tomasz Sawoszczuk, prof. UEK oraz dr hab. Justyna Syguła-Cholewińska, prof. UEK, badali stan zachowania płyt pod kątem mikrobiologicznym w celu ustalenia czy płyty mogą być konserwowane i poddane próbie odczytu bez procesu dezynfekcji, który może wpłynąć na właściwości materiału płyt, uniemożliwiając przeprowadzenie odczytu.

Jak podkreśla dr hab. Tomasz Sawoszczuk, prof. UEK - wyniki wskazują na niewielkie zanieczyszczenie mikrobiologiczne powierzchni płyt i w związku z tym nie muszą być poddane dezynfekcji.

– Jednocześnie kontynuujemy badania nad obecnym na płytach, charakterystycznym, białym nalotem, w celu ustalenia ich składu chemicznego. Równolegle ośrodek w Toruniu, pod kierownictwem UMK dr hab. Piotr Targowskiego, prof. UMK, wykonuje badania nad stopniem odspojenia warstwy z zapisem ścieżki dźwiękowej od metalowej bazy płyt. Natomiast Wydział Chemii UJ, kierowany przez dr. hab. Krzysztof Kruczała, prof. UJ, wykonuje badania składu chemicznego warstwy z zapisem dźwięku. Po zakończeniu badań płyty będą poddane próbie odczytu ścieżki dźwiękowej. Część zapisu dźwięku z płyt, których stan zachowania był znacznie lepszy – w tym stwierdzono niski poziom ich zanieczyszczenia mikrobiologicznego – została już odczytana i zdigitalizowana – mówił prof. Sawoszczuk.

Badane przez Zespół z UEK płyty to szczególne obiekty dziedzictwa kulturowego. Są na nich m.in. pierwsze odezwy Prezydenta Stefana Starzyńskiego do mieszkańców Warszawy, emitowane przez Polskie Radio tuż po wybuchu II Wojny Światowej, w tym przemówienie z 11 września 1939 r., w którym padają słowa: „haniebnej brutalności niemieckiej przeciwstawiamy siłę moralną i wiarę w ideę Polski i zwycięstwo”, czy apel z 12 wrzesnia 1939 r. - „chcę sześciuset ludzi gotowych umrzeć za Warszawę”.

Wśród zapisów znajduje się również przemówienie ministra Józefa Becka, informacje dla Warszawiaków przekazywane przez Jeremiego Przyborę czy radiowy reportaż - apel Juliena Bryana, amerykańskiego fotografa i reżysera dokumentującego wybuch II WŚ w Warszawie.

10 czerwca 2021 r. zbiór 93 płyt gramofonowych został wpisanyna Krajową Listę UNESCO „Pamięć Świata”. Obecnie płyty poddawane są procesowi konserwacji.