Zasadnicza część Kongresu poświęcona była debacie dotyczącej zmian w systemie finansowania JST, które wprowadziła od 1 stycznia 2025 r. nowa ustawa o dochodach jednostek samorządu terytorialnego.

Organizatorzy Kongresu zwrócili się z prośbą do prof. dr. hab. Krzysztofa Surówki o moderowanie tej dyskusji. Na zaproszenie prof. Krzysztofa Surówki, w panelu uczestniczyli:

• Ewa Czołpińska – Zastępczyni Prezesa Regionalnej Izby Obrachunkowej w Białymstoku, Zastępczyni Przewodniczącego Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych
• Małgorzata Kern – Skarbniczka Miasta Gliwice, Przewodnicząca Zarządu Krajowej Rady Forów Skarbników JST działającej przy Fundacji Rozwoju Demokracji Lokalnej im. Jerzego Regulskiego
• Kazimierz Kleina – Senator, Przewodniczący Komisji Budżetu i Finansów Publicznych Senatu RP
• Michał Krawczyk – Poseł na Sejm RP, Przewodniczący sejmowej Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej
• Marek Wójcik – Pełnomocnik Zarządu Związku Miast Polskich, Ekspert ds. legislacyjnych, Sekretarz Strony Samorządowej Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego.

Podczas debaty omówiono wpływ nowej ustawy o dochodach JST na funkcjonowanie finansów samorządu terytorialnego. Uczestnicy podkreślili, że zmiany w systemie podziału wpływów z PIT i CIT wzmacniają finansową niezależność jednostek samorządu terytorialnego, ale jednocześnie stwarzają nowe wyzwania, chociażby związane ze znacznie większym uzależnieniem dochodów JST od koniunktury gospodarczej w kraju.

Szczególną uwagę poświęcono problemowi finansowania oświaty, który od lat stanowi jedno z kluczowych wyzwań dla samorządów, ze względu na rangę tego zadania, ale również wielkość wydatków ponoszonych w budżetach gmin i powiatów. Podkreślono, że choć nowa ustawa wprowadza radykalne zmiany w tym zakresie, to nadal brakuje skutecznych rozwiązań, które pozwoliłyby na stabilne i wystarczające finansowanie placówek edukacyjnych, zważywszy, że brakuje ponad 40 mld złotych na sfinansowanie wszystkich potrzeb oświatowych. Zwrócono również uwagę na konieczność dostosowania sieci szkół do zmieniającej się sytuacji demograficznej, zwłaszcza w mniejszych miejscowościach.

W debacie podnoszono również problem pozyskiwania środków na finansowanie działalności rozwojowej JST.

Eksperci zgodzili się że, że choć nowe regulacje stanowią krok w dobrym kierunku, to wymagają dalszej analizy i ewentualnych modyfikacji, aby lepiej dostosować je do rzeczywistych potrzeb samorządów.

Debata była okazją do wymiany poglądów i doświadczeń między przedstawicielami różnych środowisk związanych z finansami publicznymi. Podjęte w jej trakcie wnioski mogą stanowić istotny wkład w dalszą dyskusję nad kształtem polityki finansowej jednostek samorządu terytorialnego w Polsce.

Szczegółowe informacje dostępne są na stronie FRDL.

Zdjęcia zostały udostępnione za zgodą FRDL im. Jerzego Regulskiego.